Kyokushin kata
(z książki Cameron Qeen "Budo karate Mas Oyamy" tłumaczenie Anna Urbańska)
Kata Kyokushinkai mają swoje źródło w dwóch prądach teorii/nauki karate: systemu goju-ryu Chojuna Mijagi (1888-1953) i systemu shotokan Gichina Funakoshi (1868-1958), człowieka, który wprowadził karate do Japonii z Okinawy w 1922r. Gichin Funakoshi i Kenwa Mabuni (1889-1952), założyciel silnego systemu shito-ryu, trenowali razem pod kierownictwem okinawskich nauczycieli Jazutsune Azato (1827-1906) i Anko Itosu (1839-1915). Itosu stworzył kata pinian, które Funakoshi później nieco zmienił. Mabuni trenował także pod kierownictwem nauczyciela Kanrio Higaonna (1853-1915). Chojun Mijagi rozpoczął naukę po kierownictwem Higaonna w wieku 14 lat, po tym jak przedstawił ich sobie Riuko Arakaki, bardzo szanowany ekspert, z którym Mijagi uczył się od 11 roku życia. Styl goju-ryu to część Shorei-riu, grupy szkół Naha-te, która znajdowała się zasadniczo pod wpływem południowych styli chińskiego Kempo. Higaonna rozpoczął naukę Kempo w wieku 16 lat. W 22 roku życia pojechał do Fuchoi, stolicy prowincji Fukien w południowych Chinach. Tam mieszkał 15 lat, ucząc się u mistrza Kempo Południowego Szaolin, znanego jako Doruko (Pju Pjuko). Styl kempo Doriuko opierał się na formach pięciu zwierząt Shaolin. Formy te były początkowo opracowane z uwzględnieniem ich wartości terapeutycznej przez lekarza dynastii trzech królestw (250-265 p.n.e.) Wan To. Opierające się na jego badaniach ruchów niedźwiedzia, małpy, jelenia, kurczaka i tygrysa, koncepcje Wan To wywarły wpływ na większość sztuk walki, które wyszły z Chin tamtego okresu.
Południowe Chiny, gdzie uczył się Higaonna, były zasadniczo obszarem rzek i pól ryżowych. Podstawowymi typami działalności były tam: wiosłowanie, rybołówstwo, uprawa ryżu, tzn. zajęcia sprzyjające rozwojowi silnej górnej części ciała. Bitwy często miały miejsce na miękkiej ziemi, dlatego podstawą było utrzymanie równowagi i zwartości. Dystans walki (Ma-aj) był niewielki. Stąd sztuka walki miała tendencje do koncentrowania się raczej na stabilności niż mobilności, z twardymi, silnymi ruchami rąk, rozwijającymi się w dół linii Teorii Koła i Punktu (?) Gichina Funakoshi (1868-1958), ojca współczesnego kata i instruktora Mas. Oyamy od 1938 do 1945r. Kata były często dość spokojne i majestatyczne, techniki skupione na rękach i plecach, z ruchami w silnej, niezachwianej postawie zasadniczej. Poważnie były też przestudiowane liczne metody oddychania. Kata Tensho - to dobry przykład kata, na które wpływ wywarł południowy styl kempo. Kata to było stworzone przez Chojuna Mijagi jako dopełnienie Uin (miękki, wewnętrzny) do kata Uang (uo - twardy, zewnętrzny) Sanchin, które było przywiezione z Chin przez jego nauczyciela Higaonna. Teoria koła i punktu była, jak się wydaje, stworzona przez Chang Sang-Fenga, mistrza sztuk walki okresu Sung (906-1279). Po okresie treningów w górach, podobnych do treningów Mas Oyamy, podczas których obserwował on ruchy małp, żurawi i węży, Chang opracował szkołę Wutang (nazwaną tak od nazwy góry, na której trenował). Wpływ koncepcji tego systemu był ogromny, i, tak jak pięć form zwierząt Wan To, wywarł on wpływ na wiele wielkich sztuk, które powstały później, takich jak Tai Chi Chuan, Takuja i Hzint-i.
W odróżnieniu od szkoły kata Naha-te, podlegającej wpływom południowym, styl shotokan miał silne korzenie w Shorin-ryu, systemach Shuri-Te (z okręgu Shuri na Okinawie), na które wpływ miał przede wszystkim wschodni styl kempo. Ogromne odkryte obszary równin Wschodnich Chin sprzyjały takiemu stylowi życia, przy którym rozwijały się silne biodra i nogi. Ziemia była sucha, a ludzie byli myśliwymi i poruszali się pieszo lub konno.
Kata wschodniego stylu posługiwały się ruchami o szerokim rozmachu, z dużą ilością technik skoków. Dystans walki (Ma-aj) pomiędzy przeciwnikami był wystarczająco duży. Bloki i uderzenia były proste [po linii prostej] i wydawały się twarde [sztywne], w porównaniu ze stylami południowymi. Wszystkie one były silne, kiedy wykonywane były umiejętnie.
Warto zauważyć, że Naha-te, Shuri-te i Tomari-te, trzy style karate z Okinawy, rozwijały się w okręgach położonych blisko siebie i stąd więcej je łączy niż dzieli. Na zewnątrz, techniki bardzo się różniły, lecz wydaje się, że było to spowodowane tylko podkreśleniem różnych aspektów tych samych ogólnych zasad karate, które rozdzielały wszystkie trzy style. Początkowo, kata należały do tej czy innej szkoły, ale z czasem podzielało je wiele szkół, przy czym nazwy kata zwykle się różniły.
We wczesnych latach, Mas Oyama miał możliwość trenować z mistrzami zarówno Południowego jak i Wschodniego nurtu, w Japonii, jak i w Korei. Dlatego Kyokushin - to unikalne połączenie obu szkół, co widać w różnorodnych pięknych i silnych kata.
Karateka Kyokushin-ryu swobodnie porusza się i w małym i w dużym dystansie. Uderza rękoma wyjątkowo silnie i jest równie wprawny w bliskich chwytach rękoma, jak i w twardych kolistych blokach. W kata Kyokushin można znaleźć wiecznie żywy związek z przeszłymi mistrzami karate i poprzez te kata przedłuża się tradycja klasycznej sztuki karate.
Ze względu na główne źródło wpływów, kata Kyokushin mogą być pogrupowane w następujący sposób:
Naha-te - najsilniejszy południowy wpływ: Sanchin, Tensho, Gaksai-Sho, Geksai Dai, Saiha, Sanchin, Garju, Seipai
Shuri-te - najsilniejszy wpływ wschodni: Tsuki No Kata, Kanku (Kushonku), Susiho (Useishi, Toiushiho).
Wszystkie te kata, z wyjątkiem Yantsu i Garyu, można znaleźć w tej czy innej formie w innych podstawowych stylach karate (Yantsu i Garyu w niektórych wypadkach znaleźć można w stylach, które są odgałęzieniami Kyokushin). Garju, kata pod silnym wpływem południowym, zostało stworzone przez Mas Oyamę. Yantsu - to kata, które często znajdujemy (w różnych wariantach) w wielu szkołach chińskiego Kempo. W przeszłości kata było więcej, głównie kata z Shotokan, ale zostały one zredukowane.
Jeśli chodzi o różnorodne kata, które przestały być wykorzystywane w Kyokushin, Sosai upewnił się, że techniki kata Kyokushin powinny symulować prawdziwą walkę, i kata, które nie mają takiego czystego, praktycznego zastosowania, zostały wyłączone. W indywidualnych treningach, każdy powinien szukać tych właśnie zastosowań technik kata. Jeszcze stosunkowo niedawno wymagania do egzaminu na 5 dan Kyokushin w Japonii zawierały kata Hangetsu (Seisan w Goju-ryu), to kata pochodzenia Shiri-te, nazwa Hangetsu oznacza "pół księżyca" lub "półmiesiąc" i wywodzi się od wielu półokręgów opisywanych rękoma lub stopami w tym kata. Kata Naihanchin (Tekki) także były praktykowane w dojo Oyamy. Naihanchin - to piękne kata, zawierające piękne i bardzo praktyczne, ważne dla obrony, ruchy. Co ciekawe, kata Shotokan (pod wpływami wschodnimi), przejęte przez Mas Oyamę dla Kyokushin, stworzono głównie dla początkujących; bardziej zaawansowane kata Kyokushin mają swe źródła przede wszystkim we wpływach południowych:
1. Zajmując się rozwojem karate w Japonii, Funakoshi spotkał się z zadaniem nauczenia ludzi, którzy w ogóle nie znali podstaw sztuki walki. W epoce, gdy kumite jiu (swobodny styl) nie było praktykowane, koniecznie należało opracować lub zmienić kata, które były proste w wykonaniu, ale dobrze służyły przekazywaniu podstaw kata. W ten sposób Funakoshi stworzył kata Taikyoku i zmienił inne, takie jak Pinian, tak, aby odpowiadały celom. Kata Pinian były stworzone przez Itosu w 1905r. w celu ułatwienia nauczania dzieci, którymi się zajmował w szkole społecznej na Okinawie od 1901r.
2. Fakt, że Mas Oyama wybrał i przeniósł do Kyokushin przede wszystkim cechy kata Goju-ryu mówi o tym, że najprawdopodobniej uznał on południowo-chińskie teorie dwóch rąk oraz punktu i koła, za mające pierwszorzędną wagę dla jego karate. Chociaż większość swojej wiedzy na temat koncepcji chińskich sztuk walki Sosai Mas Oyama zdobył w Chinach i Korei, wiedza ta była wzmocniona teoriami Goriu, których uczył się pod kierownictwem mistrza So Nei Chu. Wiele zaawansowanych technik Kyokushin wziętych zostało przez Sosai Oyamę z jego wczesnego zgłębiania Południowych chińskich sztuk walki.